Wat te doen in Syracuse? (Siracusa in het Italiaans) - Dit is Italië (2024)

De Siciliaanse stad Syracuse werd in 734 v.Chr. gesticht door Griekse kolonisten uit Korinthe. Langzaam groeide ze uit tot de belangrijkste stad op het eiland en werd een rivaal voor Athene en Carthago. Met het exporteren van graan werd de stad schathemeltjerijk. In die tijd werd Siracusa gezien als een van de mooiste steden ter wereld.

Een stukje geschiedenis van Syracuse

Aan de rijkdom kwam een einde toen de Romeinen in 212 v.Chr. de stad verwoestten. Ook de beroemde Archimedes (grondlegger van de beginselen van de (hydro)statica, het hefboomprincipe én de uitroep ‘eureka’) stierf in deze oorlog.

Volgens de verhalen probeerde hij de stad te beschermen door oorlogsmachines als enorme katapulten te ontwerpen, maar tevergeefs. Kunstwerken uit de stad werden naar Rome vervoerd, dit was de eerste grote kunstroof.

Na de Romeinen viel de stad vervolgens in handen van achtereenvolgens de Arabieren, Byzantijnen, Noormannen en Fransen (huis van Bourbon).

In 1693 trof een zware aardbeving het zuidoosten van Sicilië, waaronder Syracuse, en werden vele gebouwen verwoest. Bombardementen in de Tweede Wereldoorlog richtten enkele eeuwen later ook zware schade aan. Na de oorlog werd Syracuse snel groter door de komst van vele arbeiders die van het platteland naar de stad verhuisden.

Sinds de jaren 90 van de vorige eeuw is men begonnen met het restaureren van het oude centrum en sinds 2005 staat Syracuse op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Het oude centrum Ortygia (Ortigia)

Het oude centrum is Ortygia. Oorspronkelijk was dit een eiland, pas in 1870 kwam er een brug die Ortygia met het vaste land verbond. De Latijnse naam voor Ortygia was Cortunix dat kwartel betekent.

Volgens de legende werd Zeus verliefd op Asteria, maar die liefde was niet wederzijds en Zeus veranderde haar daarom in een kwartel, waarop zij zich in zee stortte en zo een eiland werd. Poseidon ( de god van de zee) zorgde ervoor dat het eiland met 4 pilaren in de bodem van de zee werd vastgezet.

Door de aardbeving van 1693 werd ook Ortygia verwoest en het is daarna weer opgebouwd in barokstijl. Met wat aanpassingen is het oorspronkelijke Griekse stadplan aangehouden. Er zijn 2 hoofdassen,die van noord naar zuid lopen – de Via Dione en Via Roma – en 2 die van oost naar west lopen – de Via della Amalfitania en Via della Maestranza.

Ortygia bestaat uit 4 wijken, elk met een eigen karakter:

• Noordoosten (Giudecca e Spirduta) was de wijk van de vissers.
• Noordwesten (Bottari) was de wijk van de ambachtslieden.
• Zuidoosten (Giudecca) was de Joodse wijk.
• Zuidwesten (Duomo en Castello) was de wijk van de adel.

Verken Ortygia vooral te voet en dwaal door het labyrint van straatjes en steegjes. Verdwalen kan niet omdat het eiland slechts 1 km² groot is.

Tip: mocht je met de auto zijn, er zijn aan het begin van Ortygia betaalde parkeerplaatsen, maar als je parkeert voor de bruggen van Ortygia kun je vaak gratis parkeren.

De 7 belangrijkste bezienswaardigheden van Ortygia

Wat moet je zien als je in Syracuse – en dan in het bijzonder in het oude centrum Ortygia – bent? Hier zijn de 7 belangrijkste bezienswaardigheden:

1. Tempel van Apollo

Aan het begin van Ortygia zie je de overblijfselen van de tempel van Apollo uit 580 v.Chr. Deze tempel was de grootste van Ortygia met 6 zuilen aan de korte zijde en 17 aan de lange zijde.

Door de aardbeving van 1693 bleven van de 46 originele zuilen slechts een paar overeind. In de Byzantijnse tijd is de tempel een kerk geweest, een moskee in de Arabische periode, weer later een kerk voor de Noormannen en in de 16^e eeuw maakte het deel uit van een kazerne.

De resten van de tempel werden ontdekt in 1860 en uitgegraven tussen 1939 en 1942. Naast de tempel en in de straten daarachter is er elke dag markt.

2. Fontein van Artemis (Fontana di Artemide)

Artemis (ook wel Diana genoemd) was de godin van de jacht en in de Griekse tijd de beschermheilige van Ortygia. De riviergod Alpheus was verliefd op Arethusa, maar die liefde was niet wederzijds.

Volgens de legende vluchtte ze naar Ortygia, vroeg hulp aan Artemis en die veranderde haar in een zoetwaterbron, zodat ze onbereikbaar was voor Alpheus. Deze gebeurtenis wordt hier afgebeeld; Artemis staat hier met boog en hond en aan haar voeten ligt Arethusa die langzaam een zoetwaterbron wordt, Alpheus kijkt ontstemt toe.

Enkele mooie historische gebouwen kijken uit op het plein; het Palazzo Platamone (of het Palazzo della Banca d’Italia) uit de 15^e eeuw en herbouwd in de jaren 50, Palazzo Gargallo uit de 18^e eeuw en het 16^e-eeuwse Palazzo Lanza Buccheri.

3. Piazza del Duomo

Behalve de kathedraal en vele terrassen, vind je hier het Palazzo Borifa en aan het einde van het plein de kerk Santa Lucia alla Badia, verwoest door de aardbeving van 1693 en daarna weer opgebouwd.

Vroeger kon je in deze kerk ook een schilderij van Caravaggio bewonderen, maar dat is overgebracht naar de kerk Santa Lucia al Sepolcro (in de nieuwe stad). Caravaggio heeft in Syracuse wat tijd doorgebracht na zijn tijd in Malta.

Aan de andere kant van het plein staan het Palazzo Vermezio (Gemeentehuis) uit de 17^e eeuw, gebouwd op de overblijfselen van een Griekse tempel, het Palazzo Beneventano del Bosco uit het einde van de 18^e eeuw en het Palazzo Vescovile.

4. Il Duomo

De kathedraal, die ook wel Santa Maria del Piliero (Piliero betekent zuil) wordt genoemd, is gebouwd op de resten van een Griekse tempel, zowel binnen als buiten zie je nog de Griekse zuilen.

Deze tempel was gewijd aan de godin Athene en stamt uit de 6^e eeuw v.Chr. In de tijd van de Arabische overheersing werd de tempel waarschijnlijk gebruikt als moskee.

De Noormannen bouwden een nieuwe gevel en een klokkentoren. Nadat de gevel en klokkentoren instortten door de verwoestende aardbeving van 1693 werd de kerk in haar huidige vorm gebouwd, maar zonder klokkentoren.

5. Fonte Arethusa

Deze bron is vernoemd naar Arethusa de nimf die door Artemis in een zoetwaterbron was veranderd om zo te ontsnappen aan de liefde van de riviergod Alpheus.

Het verhaal gaat echter dat Alpheus, nadat zijn geliefde een bron geworden was, zichzelf veranderde in een rivier die onder de zee door stroomde en heel toevallig bovengronds kwam bij de bron zodat hij op deze manier toch bij Arethusa kon zijn….

De bron staat lokaal bekend als A Funtana re papyri. In de bron staan grote papyrusplanten en dit zijn samen met de papyrus in de rivier Fiumedreddo (in de buurt van Taormina, ook op Sicilië) de enige oorspronkelijke papyrusplanten in Europa.

Aan de andere kant van Ortygia vind je dan ook het Museo del Papiro, een klein museum over de geschiedenis van papyrus, voorwerpen van papyrus en uitgebreide uitleg hoe je papier maakt van deze plant.

6. Castello Maniace

Op de punt van Ortygia ligt het Castello Maniace, vernoemd naar de Byzantijnse generaal Maniakes, gebouwd in opdracht van keizer Frederik II. Het is gebouwd met 3 soorten steen: kalksteen, lava en zandsteen.

Het heeft veel te lijden gehad door de aardbeving én door een explosie van het kruitmagazijn in 1704, evenals door het gebruik van het kasteel als kazerne en gevangenis. Het kasteel is nu te bezoeken. Kaartjes kosten 4 euro per persoon of 2 euro tegen gereduceerd tarief.

7. Teatro Museo Siracusa dei Puppi

Hier kun je een voorstelling bijwonen van de beroemde Puppi Siciliani, houten marionetten die wel 150 cm groot kunnen zijn en 20 kg wegen. Behalve een voorstelling kun je ook het museum en de werkplaats bekijken.

De belangrijkste tips voor de nieuwe stad van Syracuse

Daarmee hebben we de belangrijkste bezienswaardigheden voor het oude deel van Syracuse gehad, maar ook de nieuwe stad is de moeite van een bezichtiging waard. Hier zijn de 6 hoogtepunten die je tijdens je bezoek aan de stad eigenlijk niet zou mogen overslaan.

1. Madonna delle Lacrime

De ‘nieuwe’ stad wordt gekenmerkt door de kerk Madonna delle Lacrime (de huilende Madonna) een enorm betonnen bouwwerk met een traanvormige torenspits die overal bovenuit steekt.

2. Parco Archeologico della Neapolis

Maar dé toeristische trekpleister van de nieuwe stad is het Parco Archeologico della Neapolis.

Een bezoek aan dit archeologisch park is een must! Hier kan je zowel Griekse als Romeinse oudheden bewonderen, overal staan bordjes met QR-codes die je kan scannen voor heel veel informatie.

3. Latomie del Paradiso

Dit waren oorspronkelijk steengroeves die grotendeels ondergronds en overdekt waren met allerlei grotten en tunnels uit de 5^e eeuw v.Chr. De stenen die hier werden uitgehouwen werden gebruikt voor de bouw van de stad. Nu is het mooi begroeid met vele sinaasappelbomen.

Hier bevindt zich ook de grot die het ‘Oor van Dionysios’ wordt genoemd, de grot lijkt op een oorschelp, is 65 m lang en 23 m hoog. De grot heeft verrassende akoestische effecten; zelfs gefluister resoneert al door de hele grot.

Het verhaal gaat dat de tiran Dionysios een spleet liet maken boven in de grot zodat hij ongezien zijn politieke tegenstanders en gevangenen kon afluisteren. De naam van de grot is waarschijnlijk gegeven door Caravaggio die zich liet inspireren door de vorm van de opening van de grot die volgens de schilder leek op het oor van een ezel.

4. Teatro Greco

Hier werden in de 5^e eeuw v.Chr. al theaterstukken van Aeschylus en Euripides opgevoerd. In de 2^e eeuw v.Chr. werd het vergroot tot het huidige theater.

Het was samen met dat van Athene het grootste theater van de oudheid met een doorsnede van 138 m en circa 15.000 zitplaatsen. Net als bij andere Griekse theaters werden de toeschouwersrijen in de rotsen uitgehouwen. Het diende ook als vergaderplaats voor de volksvergaderingen.

In de Romeinse tijd werd het theater aangepast voor gladiatorengevechten. Men liet het theater onderlopen om zo zeeslagen na te spelen. Daarna raakte het in verval. Tegenwoordig wordt het theater in de zomermaanden weer gebruikt voor voorstellingen.

5. Anfiteatro Romano

Na het Colosseum en de Arena van Verona is dit het grootste Romeinse amfitheater. Het stamt uit het Romeinse keizertijdperk. Het is elliptisch van vorm. Hier werden gladiatoren- en dierengevechten gehouden.

De rechthoekige uitsparing in het midden was oorspronkelijk een put die overdekt was, een ondergrondse gang liep van deze put naar de ingang aan de zuidkant van het theater. Deze gang was nodig voor machines die tijdens de optredens werden gebruikt.

6. Strand & zwemmen

In de zomermaanden kan het erg warm zijn in Syracuse, niets is dan zo lekker als een verfrissende duik. In Ortygia zijn er twee plekken om te zwemmen, bij het Forte Vigliena aan de Via Nizza en aan de andere kant, bij de Lungomare.

In de buurt zijn prachtige stranden te vinden zoals Ognina, Arenella, Fontane Bianche en R.N.O. di Vendicari.

Uit eten in Syracuse

Blijf je gezellig een hapje eten? Er zijn vele leuke restaurants, osteria, pizzeria enzovoorts in Syracuse. We hebben een paar tips voor je, in verschillende prijsklassen.

In de nieuwe stad:

• Olivia Natural Bistro: is een bar/pizzeria waar ook vegetarische en veganistische gerechten te krijgen zijn, Viale Teocrito 118.
• Ristorante Zen & Jonico, Riviera Dionisio Il Grande, 194, mooi uitzicht over de zee.

In Ortygia:

• A Putìa, typische Siciliaanse keuken, Via Roma 8.
• Ristorante Don Camillo: Via delle Maestranza 96, dit restaurant wordt aanbevolen door Michelin.
• Trattoria Spizzuliamu, Via Consiglio Reginale, 33, lekker eten en vriendelijke bediening.

Overnachten in Syracuse

Er zijn vele hotels in Syracuse, zowel in de nieuwe stad als in Ortygia. Ook wordt er veel verhuurd via Airbnb en soortgelijke sites. Mocht je met de auto komen dan is overnachten in de nieuwe stad makkelijker, want dan is parkeren meestal gratis. Overnachten op het eiland Ortygia is natuurlijk wel sfeervoller.

👉 Bekijk op booking.com de beste aanbiedingen voor accommodaties in Syracuse.

Typische gerechten uit Syracuse

Mis ook deze typisch Syracusaanse specialiteiten niet!

• Granita con Brioche: een verfrissend ontbijt voor als het heel warm is. Granita is halfbevroren ijs in verschillende smaken en dat wordt geserveerd met een brioche, een soort Italiaanse croissant. Het wordt ook wel met room gegeten.
• Scacce (ook wel Schiacciate genoemd): een soort kleine focaccia die gevuld is met bijvoorbeeld aubergine, tomaat, courgette.
• Pasta fritta (gebakken pasta): heel dunne spaghetti met ansjovis en olijfolie en wat geroosterd paneermeel waardoor het knapperig wordt.
• Purpette di tonno da Za’ Cicca: tonijnballetjes met pecorinokaas, paneermeel, knoflook, peterselie, eieren en kruidnagel.
• Cuccìa di Santa Lucia: de patroonheilige van Syracuse is Santa Lucia en dit nagerecht is aan haar opgedragen, het bestaat uit gekookte tarwe, zoete ricotta, gekonfijt fruit, chocolade en stukjes amandel.